Dit artikel is er eentje uit een serie van artikelen over het meten van licht en hoe je dit zo effectief mogelijk kan gebruiken op je camera. Eerder schreef ik wat over het histogram en over hoe je zo goed mogelijk kan voorkomen dat je ruis in je foto’s krijgt. Compenseren van een donker of een licht onderwerp beschreef ik in dit artikel over lichtmeten. Hieronder lees je welke lichtmeetmethodes je camera heeft en hoe je ze kan gebruiken.

Een mooie gemiddelde scene voor een foto. Zowel wit, als zwart als middentinten.

Een mooie gemiddelde scene voor een foto. Zowel wit, als zwart als middentinten.

De lichtmeter van je camera meet het reflecterende licht, dit is de reden waarom het wel eens mis gaat met de belichting als je onderwerp te licht of te donker is. In dat geval zal je handmatig moeten compenseren om een goede belichting te krijgen. Hoe je dat doet lees je dus in dit artikel.

Maar er is een andere reden waarom de lichtmeter van de camera de lichtmeting verkeerd kan doen. Dat heeft te maken met welke manier van lichtmeten je gebruikt. De meeste camera’s hebben verschillende manieren van lichtmeten. Mijn Canon 7D heeft er bijvoorbeeld maar liefst 4. En elke manier van lichtmeten is geschikt voor een ander doel, werkt op een andere manier en heeft een ander effect. Ik zal in dit artikel uitleggen welke manieren van meten de meeste camera’s hebben en hoe je ze in kan zetten.

De beschikbare meetmethodes die je camera heeft zijn over het algemeen als volgt:

Centrum gewogen gemiddelde:

centrum gewogen lichtmeting

Deze methode kijkt naar het midden van de opname en neemt daar het gemiddelde over (zoals je ziet op de tekening hierboven).
Deze manier van meten werkt goed als je onderwerp in het midden van de opname is. Als dat niet het geval is, zal je het midden van de foto moeten richten op je onderwerp. Door nu de belichting vast te zetten met de AE vergrendeling (vaak een sterrretje) hou je deze belichting vast.
Deze manier van lichtmeten is een oude bekende. Oude analoge camera’s hadden vaak alleen deze manier van licht meten beschikbaar.

Spotmeting:

spotmeting
Met spotmeting wordt een heel klein gedeelte in het midden vast gezet voor de lichtmeting. Dat gedeelte is slechts 2-3% van het totale formaat van je foto. Dit is een goede manier van werken als je in het absolute midden van je beeld een middengrijs voorwerp hebt (of een grijskaart). Als je het midden van je camera mikt op een donker of juist een licht voorwerp dan zal je een incorrecte lichtmeting krijgen. Als je mikt op een licht voorwerp, dan zal je foto te donker worden en als je mikt op een donker voorwerp, dan wordt je foto te licht.

Een manier om deze meetmethode toch goed te gebruiken is om iets te meten dat middengrijs qua toon is. Gras is dat bijvoorbeeld, maar ook een krant met veel tekst of een stoep zijn bekende voorbeelden die over het algemeen een middengrijze toon hebben.
Ook bij het gebruik van de spotmeting zal je de lichtmeting weer vast moeten zetten met de AE-lock (dus het sterretje)

Deelmeting:

deelmeting
De deelmeting werkt eigenlijk net zoals spotmeting, maar dan met een grotere cirkel. Meestal ligt dit zo rond de 10% van je foto.

De drie bovenstaande meetmethodes kijken voornamelijk naar het midden van je beeld. En als je dan als fotograaf je onderwerp uit het midden wilt hebben zal je dus de AE-lock moeten gebruiken om deze belichting ‘vast’ te houden. Niet alleen is dit vaak onhandig als je onderwerp uit het midden ligt, ook wil dit wel eens een te lichte of te donkere foto opleveren omdat het midden niet helemaal representatief is voor het gehele beeld.

Meervlaksmeting, Matrixmeting of multi-segment meting

meervlaksmeting
Meervlaksmeting (de Canon terminologie) is gemaakt om iets anders te meten dan een onderwerp dat direct in het midden staat. De camera verdeelt het gehele beeld in zones en vergelijkt de lichtmeting van al deze zones met de algehele belichting. Waarbij het focuspunt ook een belangrijke factor speelt. Veel Canon camera’s gebruiken bijvoorbeeld maar liefst 63 zones. Iedere fabrikant heeft weer een net iets andere manier van meten, maar veel verschillen zitten er voor de gebruiker niet in.

FOTOKAARTEN & SITUATIEKAARTEN

een minicursus in je fototas

Speciaal voor fotografen heb ik kleine geheugensteuntjes gemaakt. 10 FotoKaarten die je helpen met het instellen van je camera. Welke stand kies je wanneer, Hoe krijg je de beste scherpte-diepte, welke meetmethode is de beste op welk moment, hoe stel je je camera in? En nog veel meer!

Meer informatie over de Fotokaarten

Wil je meer? Dat kan!

De 28 Situatiekaarten nemen je mee in bijna alle mogelijke fotografische situaties. Niet langer meer twijfelen over welke lens je nodig hebt. Wat de instellingen zijn en hoe je iets in beeld zet. Afgedrukt en thuisgestuurd op duurzaam en dik papier.
Stop ze in je fototas en maak altijd het perfecte plaatje.

Meer informatie over de Situatiekaarten

Mijn eigen manier van werken:

Ik gebruik over het algemeen de meervlaksmeting, waarbij ik overigens altijd let op het geheel van de foto. Als dit een overwegend lichte of donkere scène is, dan zorg ik dat ik de belichting al compenseer. Verder kijk ik veelvuldig naar het histogram van de foto en compenseer indien nodig nog.
Iedereen werkt op een andere manier en hoe je werkt is niet zo heel belangrijk. Als je maar weet wat de verschillende manieren van lichtmeten doen.

Hoe zit dat op je camera?

Dat is natuurlijk op iedere camera en merk weer verschillend. En om het verwarrend te maken kunnen soortgelijke iconen bij verschillende merken verschillende manieren van lichtmeten zijn. Ik adviseer je dus om de handleiding van je camera nog één keer uit de kast te halen en op te zoeken als het hieronder niet vermeld staat.

Canon:

Canon Spot meting

Canon Spot meting

Canon Deelmeting

Canon Deelmeting

Canon Centrum gewogen

Canon Centrum gewogen

Canon Meervlaksmeting

Canon Meervlaksmeting

Nikon:

Nikon Centrum gewogen

Nikon Centrum gewogen

Nikon Spot meting

Nikon Spot meting

Nikon Meervlaks of Matrix meting

Nikon Meervlaks of Matrix meting

Je ziet dat het icoon van Nikon dat Centrum gewogen meting weergeeft en het icoon van Canon dat Meervlaksmeting weergeeft ontzettend op elkaar lijken. De manier van meten is echter heel erg verschillend!

De Praktijk

Zodra je de meetmethodes spotmeting, deelmeting of centrum gewogen meting toepast zal het onderwerp dat in je meetgebied leidend zijn. Als dit niet een tint is die erg donker of erg licht is, dan heb je een grote kans dat je foto in zijn geheel over- of onderbelicht zal zijn. Bij gemengde beelden helpt meervlaks of matrixmeting je dan.

Hieronder als voorbeeld twee foto’s uit dezelfde scene waarbij in beide gevallen is gemeten met spotmeting. Zodra ik de meter op het witte poppetje zet zal de foto te donker worden (en het witte poppetje wordt grijs). Bij de meting op het zwarte poppetje wordt de foto te licht (en het poppetje wordt ook grijzig:

Spotmeting op wit, f/5,6 ISO 400, sluitertijd 1/13

Spotmeting op wit, f/5,6 ISO 400, sluitertijd 1/13

Spotmeting op zwart, f/5,6 ISO 400, sluitertijd 1,3 seconden

Ter vergelijking doe ik de meervlaksmeting van deze foto er bij die het in dit geval goed heeft (voldoende verdeling van tonen in het beeld).

meervlaksmeting, f/5,6 ISO 400, sluitertijd 0,4 seconden

meervlaksmeting, f/5,6 ISO 400, sluitertijd 0,4 seconden

Wat is nu verstandig om te doen?

In alle gevallen kan de lichtmeter van de camera er behoorlijk naast zitten. Zeker bij een meetmethode als spotmeting en deelmeting moet je erg bewust zijn op welk punt de camera de lichtmeting uitvoert. Dit omdat je op een heel klein stukje van de scene je lichtmeting doet. Bij een gecontroleerde scene is dat geen probleem  als je een grijskaart gebruikt bij een stilleven kan het gebruik van een spotmeter inhouden dat je geen losse lichtmeter hoeft te gebruiken om toch een perfecte belichting te verkrijgen. In het dagelijkse gebruik heeft de meervlaks- of matrixmeting mijn persoonlijke voorkeur. Ik zie wanneer een scene voornamelijk lichte of donkere tinten heeft en kan dan snel compenseren.

Ik hoor ook vaak van mensen dat men toch altijd in de nabewerking met Lightroom of Photoshop nog gecompenseerd kan worden. Dat klopt en dat laat ik ook zien tijdens de workshop Lightroom die ik verzorg. Ik zeg er echter wel altijd bij dat een zo goed mogelijke belichting je echter veel tijd bespaart. Als je jezelf oefent in leren kijken, dan weet je of je camera een goede belichting gaat geven. En iedereen wil toch ook een zo goed mogelijke foto direct uit zijn camera halen?

Beter leren fotograferen
Wil je beter leren fotograferen? Eindelijk eens de foto maken die je wilt en de camera niet meer op de automaat gebruiken? Ik heb een geweldige online cursus voor je gemaakt. Een Online fotocursus met 21 ebooks met honderden voorbeeldfoto’s en ruim 5 uur aan duidelijke instructievideo’s. Op deze pagina staat je alle informatie over deze online cursus. Nadat je ingeschreven bent kan je direct beginnen én deze cursus volgen in je eigen tijd en eigen tempo en op je computer, tablet of mobiel.

Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen over fotografie? Schrijf je dan in via het formulier hieronder of via deze pagina op de website. Denk je dat je vrienden ook wat aan dit artikel hebben? Help mij dan om dit artikel te delen met de knoppen hieronder. Je kan dit bericht op Facebook, Google-Plus of LinkedIn publiceren. Of je Twittert er over en je kan het zelfs naar iemand mailen. Alvast bedankt! Wil je me steunen bij het onderhouden van deze website en deze artikelen? Dat kan door fotospullen aan te schaffen bij Cameranu.nl. Als je dat doet via deze link kost jou dat niets meer en krijg ik een kleine commissie.
Fotocursussen, workshops en (gratis) fotografieprojecten vind je op www.heelhollandfotografeert.nl