Een lens voor je camera kopen, waar let je op?

Na mijn artikel over het kiezen van een spiegelreflexcamera nu een nieuw artikel over de keuze van de juiste lens voor op je camera (spiegelreflex of systeemcamera).

In dit artikel ga ik in op de verschillende zaken waar je op kan en moet letten als je een lens (of eigenlijk objectief) aanschaft. Je krijgt niet echt een kant en klaar recept van me welke lens nu de perfecte lens voor jou is. Wel is het de bedoeling dat je na het lezen van dit (langere) artikel een goede keuze kan maken. Onderaan dit artikel (ga daar nu direct naar toe) heb ik wel adviezen van lenzen die je kan aanschaffen voor een bepaald doel.

Ik verkoop geen camera’s en lenzen. Het maakt mij dus niet uit wat je uiteindelijk aanschaft en hoe duur of goedkoop dat is. Ik ben onafhankelijk. Wat ik met dit artikel wil laten zien is wat de verschillen zijn en waar je het beste je (zuurverdiende) centen aan uit kan geven. Daarnaast kan je de beste spullen hebben en nog steeds beroerde foto’s maken. Bedenk je altijd dat de persoon achter de camera belangrijker is! Ik heb een zogenaamde affiliate link met cameranu.nl (veel bloggers en bedrijven hebben soortgelijke affiliate links, maar vermelden dat niet, ik ben daar open over). Als je via een link in dit artikel naar hun website gaat en wat aanschaft krijg ik een kleine commissie. Maar die is niet afhankelijk van wat je aanschaft! En jij betaalt ook niets meer!

Daarnaast verzorg ik voor Sigma Benelux meerdere workshops. Ik doe dat omdat ik van mening ben dat Sigma hele goede lenzen maakt voor een absoluut scherpe prijs. Daarnaast is het fijn om met deze mensen samen te werken. Tijdens de workshops die ik samen met Sigma organiseer kan je verschillende lenzen uitproberen om op die manier ook nog eens een extra goede keuze te maken.

Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen? laat gerust een reactie achter, ik lees alle reacties en geef je zeker antwoord als je een vraag hebt.

Het bereik van een lens

Ik hoor vaak van fotografen dat ze het wisselen van een lens zo vervelend vinden. Nu snap ik dat niet helemaal, want het verwisselen van en lens kost je ongeveer 15 seconden. Ik kan me wél voorstellen dat je niet altijd een hele berg lenzen mee wil sjouwen. Tijdens mijn trips moet ik dus ook altijd kiezen welke lens ik wel en welke ik niet mee neem. Dat houdt in dat ik niet altijd alles kan doen. Dat is overigens helemaal niet erg. Een technische beperking maakt je creatief, als je dat tenminste toelaat :)

Het bereik van een lens wordt genoteerd in mm (millimeters). Meer mm’s houdt in dat je je onderwerp dichterbij kan halen. Een lens die 600mm bereik heeft is een lens waarmee je vogels kan fotograferen die tientallen meters weg zitten in een boom. Met een korte lens (eigenlijk groothoek) van bijvoorbeeld 10 of 12mm kan je een heel interieur van bijvoorbeeld een kerk op de foto zetten. Wat je dus als mm’s neemt op je lens maakt nogal wat verschil.

Vaak wordt er bij een camera een instapmodel lens geleverd. Vaak de 18-55mm lens. Deze lens gaat van een lichte groothoek naar een lichte telelens. Je kan niet heel ver inzoomen en dat is voor vele mensen wat beperkt. Daarom wordt er ook vaak gekozen voor een extra lens, bijvoorbeeld van 55 tot 200 mm. Wil je echt verder, dan kom je in de lenzen die 300, 400, 500 of zelfs 600mm kunnen.

Wil je erg lange lenzen, dan is dit een leuk artikel voor je om eens door te nemen.

Een zoomlens of een prime

Een lens waarmee je je onderwerp dichterbij kan halen is een zoomlens. Je kan door aan de lens te draaien (soms niet draaien, maar duwen of trekken) je onderwerp dichterbij halen. Er zijn ook lenzen waarmee je niet kan zoomen, dat noemen we een vast objectief of een primelens.  Met zo’n prime kan je natuurlijk wel dichterbij, maar je moet dan ‘zoomen met je benen’.
Vroeger waren er alleen prime-lenzen, maar de zoomlens heeft de fotografie wel een stuk makkelijker gemaakt. Een zoomlens is een ingewikkelde constructie, de lenselementen moeten los van elkaar bewegen als je zoomt.

Van een prime lens wordt vaak gezegd dat ze veel beter zijn. En over het algemeen klopt dat. Ze zijn lichtsterker (zie verderop), scherper en vaak ook nog redelijk betaalbaar. Een nadeel is natuurlijk dat je ‘moet zoomen met je benen’.

Telelens en groothoeklens

Dit zijn definities. Een groothoek is een lens die onder de 50mm zit. Je ziet dan door je lens meer dan je normale blikveld is.  Vanaf 50mm noem je het telelens. Er worden vaak ook andere benamingen gebruikt zoals een ultragroothoek (bijvoorbeeld een 10-20mm lens) of een superzoom (bijvoorbeeld een 18-300 lens)

Portret van een koe, gemaakt met de 24-70 met diafragma f/8

Diafragma (lichtsterkte)

Het maximale diafragma van een lens is een hele belangrijke. Dit wordt ook wel lichtsterkte genoemd. Met een groot diafragma (er komt dan veel licht naar binnen door een groot gat) kan je zorgen voor een kleine scherpte-diepte (zie dit artikel). Een lichtsterke lens, dus een groot diafragma, zorgt er voor dat je minder licht nodig hebt. Dat is met name handig als je vaak binnen fotografeert of onder moeilijke lichtomstandigheden.

Laten we een standaard 18-55 lens nemen. Vaak zie je het volgende staan bij zon’n lens: 18-55mm f/3,5-5,6.
Dat houdt in dat je maximale diafragma f/3,5 is als je de lens op 18mm gebruikt. Ga je inzoomen dan wordt je maximale diafragma kleiner. Bij 55mm is je maximale diafragma nog maar f/5,6. Dat scheelt een factor 2,5! Je krijg dus minder licht naar binnen bij 55mm. Dat compenseert de camera wel, maar dat kan alleen maar met ISO of sluitertijd.

Nu is het wel zo dat de 18-55 lens een lens is die heel erg betaalbaar is. Je zou kunnen zeggen dat de prijs-kwaliteit verhouding heel erg goed is. Je krijgt niet de beste kwaliteit, maar het kost je ook niet veel (denk aan rond de €100,-).

Een lens die vaak gebruikt wordt door gevorderden en professionals is een 24-70 f/2,8 lens. Een dergelijke lens heeft als maximale diafragma f/2,8, zowel op 24mm, als op 70mm en daartussen. Scheelt dat veel met de f/5,6 van de 18-55? Jawel, want dat is een factor 4! Nu is het wel zo dat deze 24-70 f/2,8 lens heel wat meer geld kost. Reken dan op minimaal 900,- en dat kan oplopen tot makkelijk €2000,-. Dat verschil zit in merk en type. Natuurlijk is in dit geval niet alleen het maximale diafragma de enige factor die er voor zorgt dat veel pro’s deze lens gebruiken. Verderop lees je vanzelf wat er nog meer is.

Wil je een lens met een heel erg groot diafragma? Kies dan voor een prime. Die hebben vaak een diafragma van f/2,0 of nog groter. Een lens die ik eigenlijk altijd adviseer is de 50mm lens. Een f/1,8 versie is een zeer betaalbare optie.

Wil je meer weten over al die getallen en afkortingen op je lens, lees dan dit artikel eens.

Foto gemaakt met de 50mm lens, voor mij een zeer veelzijdige lens.

Kwaliteit van een lens

Onder de noemer kwaliteit vallen verschillende zaken. Niet alleen hoe groot een diafragma kan, maar ook hoe de technische bouw van een lens is en natuurlijk of de lens scherpe foto’s oplevert. Ik benoem ze hier even:
-De grootte van het diafragma: Hierboven is het al gemeld, hoe groter een diafragma hoe fijner.

-De bouw van een lens: is de lens van plastic en valt hij uit elkaar bij een val of is de lens van metaal en heeft hij afdichtingen zodat een regenbuitje geen invloed heeft.

-Scherpte: Je zou denken dat een lens altijd scherp is. En eigenlijk is dat ook zo. Maar onder invloed van verschillende factoren kan je zeggen dat de een lens ‘scherp’ is en de andere lens ‘scherper’. Dat heeft te maken met de (wederom) bouw, gebruikte lenselementen en het ontwerp. In het artikel over de Sigma 50mm heb ik verschillende ‘scherpe’ 50mm lenzen gebruikt en zie je verschillen in scherpte.

-Gewicht van een lens: Je snapt dat een plastic lens minder weegt dan een metalen lens. En ook is het zo dat een lens die een groot maximaal diafragma heeft een andere bouw heeft en daardoor al zwaarder is. Je zou voorzichtig kunnen zeggen dat een kwalitatief betere lens eigenlijk altijd zwaarder is. Kwaliteit houdt dus bijna altijd in dat je meer betalen én moet sjouwen. Fabrikanten proberen natuurlijk om objectieven zo licht mogelijk te maken. Voor een APS-C camera is het mogelijk om de lens lichter te maken. Nadeel van een dergelijk lens is dan wel dat je die niet kan gebruiken op een fullframe camera. In het artikel over de spiegelreflex heb ik wat geschreven over de verschillen tussen fullframe en APS-C

Foto gemaakt op Times-Square in New York met een groothoeklens

Stabilisatie

Een prachtige techniek die in je lens zit of in je camera (Sony). Deze techniek detecteert de kleine bewegingen die de camera maakt en compenseert deze bewegingen. Hierdoor is de kans op een onscherpe foto een stuk kleiner. De verschillende fabrikanten hebben allemaal verschillende benamingen voor deze technologie. Sony noemt het steadyshot, Canon IS (Image Stabilisation), Nikon VR (Vibration Reduction), Sigma OS (Optical Stabilisation) en Tamron noemt het VC (Vibration Compensation). En allemaal doe ze het natuurlijk net iets anders (en beter). Maar het principe is hetzelfde. Overigens kan die stabilisatie ook weer tegen je werken. Dat laat ik je zien in dit artikel over een scherpe foto vanaf statief.

De ideale lens

Dat is natuurlijk een 10-1000 mm lens met een maximaal diafragma van f/1,4, stabilisatie, waterdicht maar toch licht en betaalbaar, zeg maximaal €400,-
Dat gaat niet lukken natuurlijk… Helaas wil ik bijna zeggen.

Er is niet echt een ideale lens. Misschien is er wel een hele goede lens voor jou, maar is die dan ook perfect voor mij? Waarschijnlijk maken we allebei op een andere manier foto’s en dus hebben we wat anders nodig.
Dé ideale lens bestaat dus niet, maar als je goed zoekt dan kom je wel een heel eind. Mits je weet wat je wilt, nodig hebt en je budget dat toelaat natuurlijk.

Budget

Het budget is een belangrijke. Je kan wel de top van de top willen, maar kan en wil je dat betalen? Ik heb zelf verschillende 50mm lenzen gehad (mijn meeste gebruikte lens). De Canon f/1,8 STM versie van €110,-, de Canon f/1,4 van €350 en de Sigma 50 f/1,4 ART lens die €850 kost. Die laatste is echt de allerbeste, zonder twijfel. Maar is hij dat geld ook waard? Voor mij wel, maar ik kan me goed voorstellen dat dat voor iemand anders totaal niet zo is. Die geven dat verschil van €740 graag aan wat anders uit.

Wil je professionele spullen hebben, dan heb je een professioneel budget nodig. Dat wil overige niet zeggen dat je met een budget-oplossing geen geweldige foto’s kan maken. Ik heb het vaker gezegd en blijf het zeggen. De persoon achter de camera, het plezier en de creativiteit maken een betere foto dan welke spullen dan ook!

Wat gebruiken de pro’s?

Wil je weten wat de meeste professional gebruiken? Ik weet het ongeveer. Natuurlijk scheelt het wat je vak is. Maar vaak zie je dat ze eigenlijk deze 3 lenzen wel hebben:
Groothoek: de 16-35 of 17-35 f/2,8 (of f/4)
Standaard: de 24-70 f/2,8
Telelens: de 70-200 f/2,8

Een dergelijke set kost je tussen de tussen de €5000 en €9000,-. Het prijsverschil zit in welk merk je hebt en of je de groothoek wilt met een f/4 of f/2,8. Ook wel of geen stabilisatie maakt uit voor de prijs. Een hele sloot geld dus om uit te geven. Daarnaast zullen professionele fotografen nog wat andere objectieven bezitten waarmee ze makkelijk kunnen doen wat ze moeten doen. Denk aan een macrolens, een grotere telelens of een tilt-shift lens.

Maar je kan ook die 18-200 superzoom nemen die ‘slechts’ €350,- kost. Hoef je geen lenzen te wisselen, minder te sjouwen. Maar heb je wel een andere kwaliteit natuurlijk. Let wel, dit is zeker geen slechte lens, integendeel. De prijs/kwaliteit van deze lens is heel goed! Je houdt wel een paar duizend euro over die je bijvoorbeeld kan besteden aan een mooie reis.

Bijzondere lenzen:

Er zijn verschillende bijzonder lenzen. Lenzen die binnen een bepaald gebied iets kunnen dat niet of minlijke is met een ‘normale’ lens. Ik behandel er hier een paar.

De macro-lens: Met deze lens kan je heel dichtbij je onderwerp komen en scherp stellen. Je kan dus de kleinste details op de foto zetten alsof ze levensgroot zijn. Een macrolens goed gebruiken is nog niet zo makkelijk zoals ik in dit eerdere artikel schreef.
Overigens kan je van een ‘normale’ lens ook een macro-lens maken door gebruik te maken van een tussenring of een voorzetlens. Meer informatie vind je in dit artikel over het beginnen met macro-fotografie.

De tilt-shift lens: Een lens die intern kan schuiven en draaien. Het schuiven (shift) gebruik je om bij gebouwen de lijnen recht te houden. Je krijgt dan niet het gevoel dat het gebouw achterover helt als je het op de foto zet. Met het draaien (tilt) van de lens kan je je scherpte-diepte vlak wijzigen.
Tilt-shift lenzen zijn erg duur en hebben geen autofocus. Je moet dus echt alles handmatig doen. Zelfs ervaren fotografen zijn wel even bezig voordat alles goed staat. Dit zijn echte specialistische lenzen die gebruikt worden door architectuurfotografen en fotografen die bijvoorbeeld veel aan productfotografie doen.

De Fisheye lens: Een bijzondere lens. Het is een groothoek maar wel eentje met een extreme beeldhoek. Als je hem op je camera zet en door je camera kijkt dan ziet de wereld er heel bijzonder uit. Je kijkt als het ware niet alleen vooruit, maar ook naast je. Er is dan ook veel vertekening in het beeld. Lijnen gaan krom lopen en alles wat dicht bij is wordt reusachtig groot. Zaken die verder liggen lijken al snel heel ver weg.

Zonnekap

Bij een lens hoort een zonnekap. Die gebruik je niet soms, maar altijd! Lees dit artikel maar eens. Vaak krijg je de zonnekap er bij, maar bij de goedkopere lenzen soms niet (is afhankelijk van de fabrikant). Toch is het verstandig om wel een zonnekap te hebben. Zorg dan dat je de kap hebt die exact bij je lens hoort. Vaak wordt er een universele zonnekap aangeraden. Ook al past die, die is niet goed!

UV-filter

Koop maar een filter er bij om je (dure) lens te beschermen. Dat zegt de verkoper. Ik zeg: NIET DOEN. Want een UV filter zorgt er voor dat je resultaat een mindere kwaliteit heeft. Je hoeft me niet te geloven, maar ik adviseer je om dat geld aan iets anders, nuttiger, uit te geven. En mijn langere antwoord waarom je geen UV filter moet gebruiken lees je in dit artikel.

Met een 200mm lens kon ik deze aapjes op de foto zetten in Blijdorp.

Mijn keuze

Ik heb in dit artikel al wat van mij lenzen verklapt. Ik heb de 50mm ART van Sigma en de 150-600 Contemporary van Sigma. De 24-70 ART is in bestelling als vervanging van mijn huidige 24-70. Daarnaast heb ik nog verschillende Canon lenzen als een macro, 70-200 en een tilt-shift. Zoals ik er nu in sta zal ik de komende jaren mijn oudere lenzen vervangen door nieuwe lenzen. Mijn voorkeur ligt nu bij Sigma lenzen omdat die een geweldige kwaliteit hebben voor een hele nette prijs. Een bijkomend en niet onbelangrijk voordeel is dat de nieuwere lenzen van Sigma (ART, Contemporary en Sports) omgebouwd kunnen worden van mount. Ik fotografeer nu nog met Canon, maar mocht ik later over willen stappen naar bijvoorbeeld Nikon, dan kan dat op een redelijk makkelijke manier. Ik ben dan minder afhankelijk van één aanbieder.

Jouw keuze 

Je ziet, er zijn verschillende overwegingen om een bepaald lens wel of niet aan te schaffen. Dat zit in wat je wilt, hoe zwaar het moet of mag zijn en wat je budget is. Wil je het beste en is je budget (zo goed als) oneindig. Twijfel dan niet en koop het beste van het beste. Mijn advies heb je dan waarschijnlijk niet nodig.

Wat als je een allround lens wilt hebben die je kan gebruiken voor dagelijkse fotografie, maar ook voor je vakantie?
Een Sigma 18-200 lens is dan een goede keuze. Voordeel een betaalbare optie, geen lenzen wisselen en relatief licht. Nadeel is het wat kleinere maximale diafragma. Maar je kan er bijna alles mee.
Heb je een iets groter budget en wil je een hogere kwaliteit, dan kan je eens kijken naar deze 24-105 lens.
Een lens die gewoon beter is dan de standaard 18-55 is deze mooie 17-70 lens die ook nog redelijk betaalbaar is

Wil je heel veel (actie)sport fotograferen?
Dan zou ik eigenlijk sowieso een APS-C camera aanraden met een lens die minimaal 200mm kan. Dat kan dan een f/2,8 zijn of een f/4 voor een iets kleiner budget. Je kan dan denken aan een 70-200 lens. Fotografeer je sport die binnen is, dan wil je echt een lens met een groot diafragma. Of als je sport fotografeert waar je een grotere afstand van hebt (denk aan voetbal, autosport of paardensport). Dan wil je waarschijnlijk een lens die meer zoom heeft. Misschien wel een 400 of 600mm. Kijk dan eens naar dit artikel over lange lenzen.

Ga je voor de landschappen? Dan wil je een groothoeklens. Misschien is de standaard 18-55 al voldoende. Maar misschien wil je wel meer (op de foto). Dan kan je eens kijken naar een lens die start op 16mm of zelfs op 10 of 12mm.

Wil je veel portretten doen? Dan kan je kijken voor een lichte telelens. Een goede range voor een portret is tussen de 50 en 135 mm. Met de 70-200 kan dat dus, maar ook met veel allround lenzen (zie hierboven) en met de lange kant van de 24-70 lens. Als je echter een lens wil met een groter diafragma, dan zal je dus moeten kijken naar een f/2,8 lens of naar een prime. Denk dan aan mijn favoriete afstand, de 50mm lens. Of kijk naar een 85mm.

Spullen, kennis en plezier

Wat je ook doet, de camera en de lens, hoe goed ook, maken NIET de foto. Dat doe jij! Met al je kennis, creativiteit en plezier. Geef dus niet alleen geld uit aan spullen maar investeer ook in kennis. De camera is ‘slechts’ een werktuig om mooie dingen mee te maken. In mijn cursussen, workshops en zelfs fotovakanties leer ik je om dat gereedschap goed en beter te gebruiken. Tijdens de workshops die ik verzorg met Sigma kan je vaak verschillende lenzen proberen.

Beter leren fotograferen
Wil je beter leren fotograferen? Eindelijk eens de foto maken die je wilt en de camera niet meer op de automaat gebruiken? Ik heb een geweldige online cursus voor je gemaakt. Een Online fotocursus met 21 ebooks met honderden voorbeeldfoto’s en ruim 5 uur aan duidelijke instructievideo’s. Op deze pagina staat je alle informatie over deze online cursus. Nadat je ingeschreven bent kan je direct beginnen én deze cursus volgen in je eigen tijd en eigen tempo en op je computer, tablet of mobiel.

Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen? laat gerust een reactie achter, ik lees alle reacties en geef je zeker antwoord als je een vraag hebt. 

Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen over fotografie? Schrijf je dan in via het formulier hieronder of via deze pagina op de website. Denk je dat je vrienden ook wat aan dit artikel hebben? Help mij dan om dit artikel te delen met de knoppen hieronder. Je kan dit bericht op Facebook, Google-Plus of LinkedIn publiceren. Of je Twittert er over en je kan het zelfs naar iemand mailen. Alvast bedankt! Wil je me steunen bij het onderhouden van deze website en deze artikelen? Dat kan door fotospullen aan te schaffen bij Cameranu.nl. Als je dat doet via deze link kost jou dat niets meer en krijg ik een kleine commissie.
Fotocursussen, workshops en (gratis) fotografieprojecten vind je op www.heelhollandfotografeert.nl